TANGKUBAN PARAHU

SANGKURIANG KABEURANGAN

Dina hiji mangsa, di Tatar Sunda. Kacaritakeun hiji indung, Dayang Sumbi, nitah anakna Sangkuriang, sangkan ngala kijang. Dayang Sumbi teh geus lila teu ngadahar ati kijang.

Isukna, wanci carangcang tihang, Sangkuring geus saged, dibaturan tumbak binang jeung Si Tumang. Norobos tuluy ka tengah leuweung. Ceuli jeung panonna cingceung ngadedengekeun korosakna dangdaunan jeung ngintip-ngintip sang kijang. Aneh, bet taya kijang nu ngalanto sahulu ge. Haneut moyan, taya. Pecat sawed, lebeng. Tengah poe, komo.

Wanci lingsir ngulon, Sangkuriang nyamos keneh. Waktu maju ka burit, tuluy reup-reupan. Leuh karunya teuing ambu, teu tulus ngadahar ati kijangna, kitu dina pikirna. Lalay nu geus rabeng mingkin ngaganggu pikiran Sangkuriang. Ret ka Si Tumang nu keur ungas-ingus rada jauh ti manehna. Sakilat, tumbak dilempag, gaiiikkkk! Si Tumang rubuh.

Wanci sareureuh budak, Dayang Sumbi langsung ngasakan ati beubeunangan ngala anakna. Tuluy duaan dahar balakecrakan. Bari dahar, Dayang Sumbi nanyakeun Si Tumang. Ku Sangkuriang dijawab satarabasna.

Gebeg teh Dayang Sumbi! Teu antaparah, sinduk celem gigireunana dijeuwang. Peletak ditakolkeun kana sirah deukeut tarang anakna. Getih ngaley lalaunan. Tuluy Dayang Sumbi ngusir Sangkuriang, titah nyingkah ti imah.

Bari mawa kapeurih ati, Sangkuriang leumpang bari tungkul ninggalkeun imahna. Cipanon ngalembereh. Getih nu ngaley disusut lalaunan. Dina hatena tumanya. Ku naon ambu teh, meni sakitu ambekna? Pira ge anjing, naha meni kudu ngusir anak? Kamana nya awaking kudu ingkah? Indit kamana atuh? Sakieu geus peutingna?

Sukuna terus ngalengkah ka wetankeun. Ka wetankeun. Ka wetankeun.

Di tengahing perjalananana, teu karasaeun waktu baganti. Sapoe. Sapuluh poe, dua puluh poe, tilu puluh poe. Sapurnama.  Dua purnama. Tilu purnama. Dua belas purnama. Sawarsa. Dua warsa. Tilu warsa. Dalapan warsa.

Sangkuriang geus jadi pamuda nu kacida kasepna. Dedegna tanggoh, dadana bangbang. Sukuna panceg, kayakinanana tohaga.

Hiji mangsa di hiji tempat, bet manehna papanggih jeung hiji wanoja nu kacida geulisna. Manehna katarik atina, tuluy wawanohan. Duanana horeng pada-pada katarik atina. Ahirna duanana jangji rek rumah tangga.

Tapi, dina hiji waktu, nalika eta wanoja ngusapan buuk papacanganana, kacabak aya urut raheut dina sirah deukeut tarang. Tuluy ditanyakeun ka Sangkuriang ku naon alatanana. Hatena geus teg bae, nu di hareupeunana teh taya lian ti anakna pituin.

Barabat Sangkuriang nyaritakeun asal musababna. Ranjug Dayang Sumbi! Tuluy manehna nerangkeun, saha dirina. Tapi Sangkuriang teu percayaeun. Keukeuh teu percayaan. Ahirna Dayang Sumbi menta tanjakan, daek jadi bojo Sangkuriang asal disadiakeun talaga parahu keur lalayaran. Sangkuriang ditempoan sapeuting kudu migawena. Tur kudu anggeus memeh bijil panon poe. Sangkuriang bari ambek nyanggupan pamenta Dayang Sumbi.

Sagala rupa kakuatan dikumpulkeun ku Sangkuriang. Talaga geus ngajadi, kari parahu sakeudeung deui anggeus.

Dayang Sumbi teu cicingeun usaha satekah polah ngeureunkeun pagawean anakna. Rahayat lembur dihudang-hudangkeun, ambu-ambuna dititah tutunggulan di saung lisung. Hayam dirojokan dina paranje supaya kokotak jeung kongkorongok. Di pasir, Dayang Sumbi nyeungeut 100 damar, tuluy boeh rarang (lawon bodas) diabar-abar supaya siga wanci balebat. Hayam pating kongkorongok mapag nu siga balebat teh.

Gebeg Sangkuriang! Hatena ambek kacida. Manehna teu percayaeun panonpoe meletek. Tapi ceulina ngadenge hayam reang kongkorongok jeung dibeulah wetan bet siga balebat tingarudat.

Ngagidir amarahna. Teu antaparah parahu nu rek jadi teh ditalapung satakerna. Parahu ngalayang ka jauhna. Gubrag murag tibalik! Lila ti lila eta parahu nangkub teh jadi gunung: Gunung Tangkuban Parahu!***